Tr-2
DİKKAT
2- Servis İşlemi
2-1 Servis personeli
• Soğutucu devresi üzerinde çalışan veya bu devreye giren herkes, endüstri onaylı
değerlendirme yetkili makamı tarafından verilmiş, soğutucuları, endüstri tarafından
tanınmış değerlendirme teknik özelliklerine göre güvenli biçimde kullanma yeterliliğini
gösteren geçerli bir sertikaya sahip olmalıdır.
• Servis işlemi yalnızca cihaz üreticisi tarafından önerildiği gibi gerçekleştirilmelidir.
Başka nitelikli personelin yardımını gerektiren bakım ve onarım işlemleri, tutuşa-
bilir soğutucuların kullanımı konusunda uzman olan kişinin gözetimi altında yerine
getirilmelidir.
• Servis işlemi yalnızca üretici tarafından önerildiği gibi gerçekleştirilmelidir.
2-2 Çalışma
• Tutuşabilir soğutucuları içeren sistemler üzerinde çalışmaya başlama öncesinde,
tutuşma tehlikesinin en aza indirgendiğinden emin olmak için güvenlik kontrolleri
gereklidir. Soğutucu sistemde onarım için, sistem üzerinde çalışmaya başlamadan
önce 2-2 ila 2-8 kısımlarındaki önlemlere uyulmalıdır.
• Çalışma gerçekleştirilirken tutuşabilir gaz veya buharın var olma tehlikesini en aza
indirgemek için, çalışma, kontrollü bir prosedür altında yürütülmelidir.
• Yerel alanda çalışan tüm bakım personeli ve diğer kişiler, gerçekleştirilmekte olan
çalışmanın yapısı konusunda bilgilendirilmelidir.
• Dar, kısıtlı alanlarda çalışmaktan kaçınılmalıdır.
• Çalışma alanının çevresindeki bölge bölümlere ayrılmalıdır.
• Alan içindeki koşulların, tutuşabilir malzemenin kontrolüyle güvenli duruma getirildi-
ğinden emin olunmalıdır.
2-3 Soğutucu varlığının kontrolü
• Teknisyenin olası tutuşabilir ortamların farkında olmasını sağlamak için, alan, çalış-
ma öncesinde ve sırasında uygun bir soğutucu algılayıcıyla kontrol edilmelidir.
• Kullanılan sızıntı algılama cihazının, tutuşabilir soğutucularla kullanıma uygun
olduğundan, yani kıvılcım çıkarmadığından, yeterince sızdırmaz veya kendinden
güvenlikli olduğundan emin olunmalıdır.
2-4 Yangın söndürücü bulundurma
• Soğutma cihazında veya ilgili parçalarda herhangi bir sıcak çalışma gerçekleştirile-
cekse, uygun yangın söndürme cihazı el altında bulundurulmalıdır.
• Dolum alanının yakınında bir kuru toz veya CO
2
yangın söndürücü bulundurun.
2-5 Tutuşma kaynakları olmaması
• Tutuşabilir soğutucu içeren veya içermiş olan herhangi bir boru hattına maruz
kalmayı kapsayan bir soğutma sistemiyle ilgili çalışma gerçekleştiren kişiler, yangın
ya da patlama tehlikesine yol açabilecek bir şekilde herhangi bir tutuşma kaynağı
kullanmamalıdır.
• Sigarayı da içeren tüm olası tutuşma kaynakları, tutuşabilir soğutucunun çevre alana
yayılması olası olan kurulum, onarım, kaldırma ve elden çıkarma alanından yeterince
uzakta tutulmalıdır.
• Çalışmanın gerçekleştirilmesinden önce, tutuşma tehlikeleri bulunmadığı konusun-
da emin olmak için cihazın etrafındaki alan incelenmelidir. “Sigara İçilmez” uyarı
levhaları asılmalıdır.
2-6 Havalandırılan alan
• Sisteme girmeden veya herhangi bir sıcak çalışma yürütmeden önce, alanın açıkta
olduğundan ya da yeterince havalandırıldığından emin olun.
• Çalışmanın gerçekleştirildiği süre boyunca belirli bir havalandırma düzeyi korunma-
lıdır.
• Havalandırma, yayılan soğutucuyu güvenli biçimde dağıtmalı ve tercihen dışarı
atmalıdır.
2-7 Soğutma cihazında kontroller
• Değiştirilmekte olan elektrikli bileşenler amaca uygun ve doğru teknik özelliklere
sahip olmalıdır.
• Üreticinin bakım ve servis kılavuzlarına her zaman uyulmalıdır.
• Şüpheli durumlarda yardım için üreticinin teknik bölümüne başvurun.
• Tutuşabilir soğutucuların kullanıldığı kurulumlarda aşağıdaki kontroller uygulanma-
lıdır.
- Dolum boyutu, soğutucu içeren parçaların kurulduğu oda boyutuna uygun.
- Havalandırma mekanizması ve çıkışlar yeterli çalışıyor ve engellenmiyor.
- Dolaylı bir soğutma devresi kullanılıyorsa, ikincil devre, soğutucu varlığına karşı
kontrol edilmelidir.
- Cihazdaki etiketler görünür ve okunur durumda olmalıdır. Okunamaz durumdaki
etiketler ve işaretler düzeltilmelidir.
- Bileşenler yapısı gereği aşınmaya dayanıklı olan veya aşınmaya karşı uygun
biçimde korunan malzemelerden yapılmamış olduğu sürece, soğutma borusu ya
da bileşenler, soğutucu içeren bileşenleri aşındırabilecek herhangi bir maddeye
maruz kalmayacakları bir konuma kurulur.
2-8 Elektrikli aygıtlarda kontroller
• Elektrikli bileşenlerdeki onarım ve bakım, ilk güvenlik kontrollerini ve bileşen incele-
me prosedürlerini kapsamalıdır.
• Güvenliği tehlikeye atacak bir arıza varsa, uygun biçimde giderilene kadar devreye
hiçbir elektrik beslemesi bağlanmamalıdır.
• Arıza hemen düzeltilemezse ama işleme devam edilmesi gerekirse, uygun bir geçici
çözümden yararlanılmalıdır.
• Tüm taraara haber verilmesi için, bu durum cihazın sahibine bildirilmelidir.
• İlk güvenlik kontrolleri aşağıdakileri kapsamalıdır.
- Kapasitörlerin yükü boşaltılır: Bu işlem, kıvılcım yayma olasılığını önlemek için
güvenli bir yolla gerçekleştirilmelidir.
- Sistem doldurulurken, geri toplanırken veya temizlenirken açıkta kalan yüklü
elektrikli bileşen ve kablo olmamalıdır.
- Topraklama sürdürülmelidir.
DİKKAT
3- Mühürlü bileşenlerde onarım
• Mühürlü bileşenlerdeki onarımlar sırasında, mühürlü kapaklar gibi kısımların çıkarıl-
masından önce, üzerinde çalışılan cihazdan tüm elektrik bağlantıları çıkarılmalıdır.
• Servis işlemi sırasında cihaza elektrik beslemesi olması mutlaka gerekliyse, olası
tehlike durumunda uyarması için en önemli noktaya geçici olarak çalışır bir sızıntı
algılayıcı yerleştirilmelidir.
• Elektrikli bileşenlerde yapılan çalışmayla, kasada, koruma düzeyi etkilenecek şekilde
değişiklik yapılmadığından emin olmak için aşağıdakilere özel dikkat gösterilmelidir.
• Bu, kablolarda hasarı, aşırı sayıda bağlantıyı, orijinal teknik özelliğe göre yapılma-
mış terminalleri, mühürlerde hasarı, sızdırmazlık elemanlarının hatalı takılması gibi
durumları kapsamalıdır.
• Cihazın güvenli biçimde monte edildiğinden emin olun.
• Mühürlerin veya sızdırmazlık malzemelerinin, tutuşabilir atmosferin girişini önleme
işlevini yerine getiremeyecek şekilde aşınmadıklarından emin olun.
• Yedek parçalar, üreticinin teknik özelliklerine uygun olmalıdır.
NOT: Silikon sızdırmazlık malzemesi kullanımı, bazı tip sızıntı algılama cihazlarının
verimliliğini engelleyebilir.
Kendinden güvenlikli bileşenlerin, üzerlerinde çalışma yapılmadan önce yalıtıl-
ması gerekmez.
4- Kendinden güvenlikli bileşenlerde onarım
• Kullanımdaki cihaz için izin verilen gerilimi ve akımı aşmayacağından emin olmadan,
devreye kalıcı endüktif veya direnç yükleri uygulamayın.
• Yalnızca kendinden güvenlikli bileşenler, tutuşabilir atmosfer varlığında elektrik yüklü
durumdayken üzerlerinde çalışılabilecek tipteki kısımlardır.
• Test cihazı doğru derecelendirmede olmalıdır.
• Bileşenleri yalnızca üretici tarafından belirtilen parçalarla değiştirin.
• Başka parçaların kullanımı, sızıntı sonucu atmosferde bulunan soğutucunun tutuş-
masıyla sonuçlanabilir.
5- Kablo tesisatı
• Kablo tesisatının, yıpranmaya, aşınmaya, aşırı basınca, titreşime, keskin kenarlara
veya başka olumsuz çevresel etkilere maruz kalmayacağını kontrol edin.
• Kontrol sırasında, kompresörler veya fanlar gibi kaynaklardan dolayı yıpranma ya da
sürekli titreşim etkileri de dikkate alınmalıdır.
6- Tutuşabilir soğutucuların algılanması
• Soğutucu sızıntılarını arama veya algılama işlemi sırasında hiçbir koşul altında
potansiyel tutuşma kaynakları kullanılmamalıdır.
• Halojenür fener (veya çıplak alev kullanan herhangi bir algılayıcı) kullanılmamalıdır.
7- Sızıntı algılama yöntemleri
• Tutuşabilir soğutucuları algılamak için elektronik sızıntı algılayıcılar kullanılmalıdır
ama duyarlılık yeterli olmayabilir veya yeniden ölçümleme gerekebilir. (Algılama
cihazı ölçümlemesi, soğutucu bulunmayan bir alanda yapılmalıdır.)
• Algılayıcının olası bir tutuşma kaynağı olmadığından ve kullanılan soğutucuya uygun
olduğundan emin olun.
• Sızıntı algılama cihazı, soğutucunun bir LFL yüzdesinde ayarlanmalı, ölçümlemesi
kullanılan soğutucuya yapılmalı ve uygun gaz yüzdesi (en fazla %25) onaylanmalıdır.
• Sızıntı algılama sıvıları, çoğu soğutucuyla kullanıma uygundur ama soğutucuyla
tepkimeye girip bakır boru hattını aşındırabileceğinden, klor içeren deterjanların
kullanımından kaçınılmalıdır.
• Sızıntıdan şüphelenilirse, tüm çıplak alevler uzaklaştırılmalıdır/söndürülmelidir.
• Lehimleme gerektiren bir soğutucu sızıntısı bulunursa, soğutucunun tamamı sis-
temden toplanmalı veya sistemin sızıntıdan uzak bir kısmında tutulmalıdır (kesme
vanaları yoluyla).
Ardından, lehimleme işleminden hem önce hem de sonra sistem boyunca oksijensiz
azot (OFN) boşaltılmalıdır.
8- Çıkarma ve boşaltma
• Onarım yapmak (veya başka bir amaç) için soğutucu devresine girilirken geleneksel
prosedürler kullanılmalıdır.
Ancak, tutuşabilirlik göz önüne alındığından en iyi uygulamanın izlenmesi önemlidir.
Aşağıdaki prosedüre bağlı kalınmalıdır:
• soğutucuyu çıkarın
• devreyi etkisiz gazla temizleyin
• boşaltın
• etkisiz gazla tekrar temizleyin
• keserek veya lehimleyerek devreyi açın
• Soğutucu dolumu, doğru toplama silindirlerine geri toplanmalıdır.
• Üniteyi güvenli duruma getirmek için sistem OFN ile “yıkanmalıdır”.
• Bu işlemin birkaç kez tekrarlanması gerekebilir.
• Bu görev için sıkıştırılmış hava veya oksijen kullanılmamalıdır.
• Yıkama, sistemdeki vakum OFN ile kırılarak ve çalışma basıncı elde edilene kadar
doldurmaya devam edilip, ardından atmosfere boşaltılarak ve en sonunda bir vaku-
ma aşağı çekilerek gerçekleştirilmelidir.
• Bu işlem, sistem içinde hiç soğutucu kalmayana kadar tekrarlanmalıdır.
• Son OFN dolumu kullanıldığında, çalışmanın gerçekleştirilmesini sağlamak için
sistem, havalandırma yoluyla atmosfer basıncına düşürülmelidir.
• Boru hattında lehimleme işlemleri gerçekleştirilecekse bu işlem son derece önemlidir.
• Vakum pompasının çıkışının herhangi bir tutuşma kaynağına yakın olmadığından ve
havalandırma bulunduğundan emin olun.
9387603002_IM.indb 2 8/10/2017 09:52:01