DeWalt Akku-Winkelbohrmaschine DW 965 K Kullanım kılavuzu

Sayfa yükleniyor...

Copyright DEWALT

Dansk 1

Deutsch 7

English 14

Español 21

Français 28

Italiano 35

Nederlands 42

Norsk 49

Português55

Suomi 62

Svenska 68

Türkçe

74

EÏÏËÓÈÎ· 81

Sayfa yükleniyor...

TÜRKÇE

74 tr - 1

KABLOSUZ DİK AÇILI MATKAP

DW955/DW965/DW966

Tebrikler!

Bir D

E

WALT elektrikli aletini seçmiş

bulunuyorsunuz. Ürün geliştirme ve

yenilemede yllarn deneyimi D

E

WALT’

profesyonel kullanclar işin en güvenilir

partnerlerden biri haline getirmektedir.

İçindekiler

Teknik veriler tr - 1

Avrupa Birliği şartnameye uygunluk beyan tr - 1

Güvenlik talimatlar tr - 2

Ambalajn içindekiler tr - 4

Tanm tr - 4

Elektrik güvenliği tr - 4

Uzatma kablosu tr - 4

Montaj ve ayarlar tr - 4

Kullanm talimatlar tr - 5

Bakm tr - 6

Garanti tr - 7

Teknik veriler

DW955 DW965 DW966

Voltaj V 9,6 12 14,4

Yüksüz hz

1. viteste min

-1

0-400 0-400 0-400

2. viteste min

-1

0-1.100 0-1.200 0-1.250

Mandren kapasitesi mm 10 10 10

Çelikte/ahşapta

azami kapasite mm 10/22 10/25 10/28

Ağrlk (aküsüz) kg 1,3 1,3 1,3

Akü DE9061 DE9071 DE9091

Voltaj V 9,6 12 14,4

Kapasite Ah 2,0 2,0 2,0

Ağrlk kg 0,6 0,7 0,8

Şarj adaptör DE9107 DE9107 DE9107

Voltaj V

AC

230 230 230

Şarj akm

normal modu A 2,8 2,8 2,8

eşitleme modu mA 120 120 120

bakm modu mA 40 40 40

Şarj süresi min 60 60 60

Ağrlk kg 0,4 0,4 0,4

Sigortalar:

230 V aletler 10 A

Bu klavuzun tümünde, aşağdaki semboller

kullanlmştr:

Bu klavuzdaki talimatlara

uyulmamas halinde, yaralanma,

ölüm veya aletin hasar görmesi

tehlikesi olduğunu gösterir.

Elektrik çarpmas tehlikesi

olduğunu gösterir.

Yangn tehlikesi.

Avrupa Birliği şartnameye uygunluk

beyan.

DW955/DW965/DW966

D

E

WALT, bu elektrikli aletlerin 89/392/EEC,

89/336/EEC, 73/23/EEC, EN 61029,

EN 55104 / EN 55014-2, EN 55014,

EN 61000-3-2, EN 61000-3-3’e uygun olarak

tasarlandğn beyan eder.

Daha fazla bilgi için, lütfen aşağdaki

adresden D

E

WALT ile temas kurun veya

klavuzun arkasna bakn.

EN 50144’e uygun ölçümlendiğinde,

ses şiddeti seviyesi 86/188/EEC &

89/392/EEC’ye uygundur:

TÜRKÇE

tr - 2 75

DW955 DW96 DW966

L

pA

(ses şiddeti) dB(A)*70 70 70

L

WA

(akustik gücü) dB(A) 85 85 85

* kullancnn kulağnda

85 dB(A) ses şiddeti (basnc)

aşldğnda, kulaklar korumak

için gerekli önlemleri aln.

Bu aletin ivme karesinin ortalama ağrlkl

kökü EN 50144’e uygundur:

DW955 DW965 DW966

< 2,5 m/s

2

< 2,5 m/s

2

< 2,5 m/s

2

Mühendislik ve Ürün Geliştirme Müdürü

Horst Großmann

D

E

WALT, Richard-Klinger-Straße 40,

D-65510, Idstein, Almanya

Güvenlik talimatlar.

Elektrikli aletleri kullanrken daima, yangin,

elektrik çarpmas ve yaralanma riskini

azaltmak için, ülkenizde uygulanabilecek

güvenlik kurallarna uyun. Bu ürünü kullanma

girişiminde bulunmadan önce, aşağdaki

güvenlik talimatlarn dikkatle okuyun.

Bu talimatlar güvenli bir yerde saklayn.

Genel Bilgiler

1 Çal.şma alan.n.z. temiz tutun

Dağnk yerler ve tezgahlar kazaya

neden olabilir.

2 Çal.şma alan.n.z.n çevre koşullar.na

dikkat edin

Elektrikli aletleri rutubete maruz

brakmayn. Çalşma alannz iyi

aydnlatn. Elektrikli aletleri, yanc sv

ve gazlarn bulunduğu ortamlarda

kullanmayn.

3 Elektrik çarpmas.na karş. önlem al.n

Topraklanmş yüzeylere temastan

kaçnn (Örn: borular, radyatörler,

ocaklar ve buzdolaplar).

4 Çocuklar. aletlerden uzak tutun

Çocuklarn aletle veya uzatma kablosu

ile temasna izin vermeyin. Herkesi

çalşma alanndan uzak tutun.

5 Kullan.lmayan aletleri saklay.n

Kullanlmayan elektrikli aletleri kuru,

güvenli ve çocuklarn ulaşamayacağ bir

yerde saklayn.

6 Uygun giyinin

Bol elbise giymeyin, tak takmayn.

Hareketli motor parçalar bunlar

kapabilir.

Açk havada çalşken, tercihen lastik

eldiven kullann ve kaymaz tabanl

ayakkab giyin. Saçnz uzunsa koruyucu

başlk giyin.

7 Koruyucu gözlük tak.n

İşlemin toz veya frlayan parçack

yaratmas halinde, yüz veya toz maskesi

kullann.

8 Maksimum ses şiddetine dikkat edin

Ses şiddeti 85 dB(A)’y aşarsa,

kulağnz korumak için gerekli

önlemleri aln.

9 İşlediğiniz parçay. iyi sabitleyin

İşlediğiniz parçay sabitlemek için,

işkence veya mengene kullann.

Bu hem daha güvenli olur, hem de iki

elinizde serbest kalmş olur.

10 Aş.r. uzanarak çal.şmay.n

Daima yere sk ve dengeli basmaya

dikkat edin.

11 Daima dikkatli olun

Yaptğnz işe dikkat edin. İnsiyatifinizi

kullann. Yorgunken aleti kullanmayn.

12 Ayar anahtarlar.n. ve aparatlar.n.

ç.kart.n

Aleti çalştrmadan önce, üzerinde

hiçbir ayar anahtar ve aparatnn

bulunmamasna dikkat edin.

13 İşe uygun alet kullan.n

Küçük alet veya aksesuarlar,

ağr hizmet tipi aletin görevini yapmaya

zorlamayn. Alet, imalat amacna uygun

olan işi daha iyi ve güvenli yapacaktr.

Dikkat! Bu kullanm klavuzunda

tavsiye edilenlerin dşnda aksesuar ve

parçalarn kullanm yaralanma riski

doğurabilir.

TÜRKÇE

76 tr - 3

14 Aletlerinize iyi bak.n

Daha iyi ve güvenli performans için

aletlerinizi iyi durumda ve temiz tutun.

Bakm ve aksesuar değişimi için

talimatlara uyun. Aletin kablosunu

düzenli olarak kontrol edin ve hasarl

ise yetkili D

E

WALT servisine onartn.

Tüm komuta mekanizmasn kuru,

temiz ve yağlardan uzak tutun.

15 Hasarl. parça kontrolü yap.n

Aleti kullanmadan önce, düzgün

çalşacağndan ve amaca uygun

işleyeceğinden emin olmak için,

özenle hasar kontrolü yapn. Hareketli

parçalarn ayarsz olup olmadğ veya

tutukluk yapp yapmadğn, krk parça

olup olmadğn ve çalşmasn

etkileyebilecek diğer durumlar kontrol

edin. Hasarl siperleri veya diğer arzal

parçalar talimatlar uyarnca onartn

veya yeniletin. Tetiği arzal ise, aleti

kullanmayn. Tetiği yetkili bir D

E

WALT

onarm merkezinde değiştirin.

16 Aletin akü grubunu ç.kar.n

Kullanlmadğnda, bakmdan önce ve

aksesuarlar değiştiriyorken akü

grubunu çkarn.

17 Aletinizi, yetkili bir D

E

WALT onar.m

merkezinde onart.n

Bu elektrikli alet ilgili güvenlik

kurallarna uygundur. Tehlikeyi önlemek

için, elektrikli aletler, sadece kalifiye

teknisyenler tarafndan onarlmaldr.

Aküler için ilave emniyet talimatlar

Yangn tehlikesi! Metallerin

ayrlmş bir akünün temaslarna

ksa devre yaptrmasn önleyin.

(örneğin bir akü olarak ayn cepte

taşnan anahtarlar).

• % 25-30’ luk bir potasyum hidroksit eriyiği

olan akü svs zararl olabilir. Deriye temas

etmesi durumunda derhal bol su ile ykayn.

Limon suyu veya sirke gibi yumuşak bir asit

ile nötrleştirin. Göze temas etmesi halinde

en az 10 dakika temiz bol su ile ykayn.

Bir doktora danşn.

• Ne sebeple olursa olsun bir aküyü açmay

asla denemeyin.

Şarj adaptörü ve akü üzerindeki etiketler

Bu klavuzda kullanlan resimyazlara ek

olarak şarj adaptörü ve akü üzerindeki

etiketler aşağdaki resimyazlar

gösterirler:

100%

Akü şarj oluyor

100%

Akü şarj oldu

Akü kusurlu

Zararl cisimleri sokmayn

Hasara uğramş aküleri şarj

etmeyin

Kullanmadan önce klavuzu

okuyun

Sadece D

E

WALT aküleri ile

kullann, diğerleri patlayarak can

ve mal kaybna yol açabilir

Su ile temas ettirmeyin

Kusurlu kablolar derhal değiştirin

+40 ˚c

+4 ˚c

Sadece 4 °C ile 40 °C arasnda

şarj edin

Aküyü çevreye gereken özeni

göstererek atn

Aküyü yakmayn

TÜRKÇE

tr - 4 77

Ambalaj.n içindekiler

Ambalajn içinde aşağdakiler vardr:

1 Kablosuz dik açl matkap

1 Akü (sadece K modelleri)

1 Şarj adaptör (sadece K modelleri)

1 Kutu (sadece K modelleri)

1 Kullanm klavuzu

1 Açlml çizim

• Nakliye srasnda alette, parçalarnda

veya aksesuarlarnda hasar oluşup

oluşmadğn kontrol edin.

• Aleti kullanmadan önce, bu klavuzu

iyice okuyup anlamaya zaman ayrn.

Tan.m (şekil A)

Kablosuz dik açl matkabnz, profesyonel

delme ve vidalama işleri dar yerlerde için

tasarlanmştr.

1 Değişken hz anahtar

2 Sağ/sol dönüş kontrol düğmesi

3 İki vitesli dişli

4 Anahtarsz mandren

5 Kovan

6 Akü

Şarj adaptör

D

E

WALT şarj adaptörünüz 7,2 ila 14,4 V

arasnda değişen D

E

WALT aküleriyle çalşr.

6 Akü

7 Kurtarma düğmeler

8 Şarj adaptör

9 Şarj lamba (krmz)

Elektrik güvenliği

Şarj adaptörü, sadece tek voltaj için

tasarlanmştr. Daima şebeke voltajnn,

adaptörünüzün üstünde yazl olan voltajla

ayn olmasna dikkat edin.

D

E

WALT adaptörünüz, EN 50144

uyarnca çift yaltmldr, bu

nedele topraklanmas gerekmez.

Kablo ya da Fişin değiştirilmesi

Kablo ya da fişi değiştirirken, çplak bakr

tellerin arz ettiği tehlikeye dikkat ediniz.

Uzatma kablosu

Uzatma kablosu kullanmadan önce, gevşek

ve çplak iletken, kötü bağlant, hasarl

yaltm kontrolü yapn. Gerekli onarmlar

yapn veya gerekiyorsa, kabloyu yenileyin.

Montaj ve ayarlama

Montaja ve ayarlama işlemine

başlamadan önce aküyü cihazdan

çkartn.

Aküyü takmadan ya da

çkartmadan önce aleti daima

kapatn.

Akü (şekil A)

Akünün şarj edilmesi

Aküyü ilk kez ya da uzun bir süre

kullanmadktan sonra şarj ettiğinizde,

yalnzca % 80 orannda şarj olacaktr.

Akü birkeç kez şarj edilip deşarj olduktan

sonra tam kapasite şarjr ulaşacaktr.

Aküyü şarj etmeden önce aletin elektrik

bağlantsn kontrol edin. elektrik

bağlantnzda bir sorun olmadğ halde

akünüz şarj olmuyorsa, şarj cihaznz

yetkili bir D

E

WALT servisine getirin.

Şarj srasnda akü ve şarj cihaz snabilir.

Bu normal bir durumdur ve herhangi bir

sorunun olduğunu göstermez.

Aküyü <4 °C ya da >40 °C aras

çevre scaklklarnda şarj etmeyin.

Önerilen şarj scaklğ:

ortalama 24 °C.

• Aküyü (6) şarj etmek için şekilde

gösterildiği gibi şarj cihazna (8) takn ve

şarj cihaznn fişini prize takn.

Akünün, şarj cihazna tam olarak oturup

oturmadğn kontrol edin.

Krmz şarj göstergesi (9) yanp sönmeye

başlayacaktr. Gösterge, takriben bir saat

sonra yanp sönmeye son vercek ve sürekli

yanmaya başlayacaktr.

Akünüz artk tam olarak şarj edilmiştir.

TÜRKÇE

78 tr - 5

Akü şarj cihazndan istenildiği zaman

çkartlabilmekte ya da elektriğe bağl şarj

cihaznn içinde belirsiz bir süre

braklabilmektedir.

Akünün tak.lmas. ve ç.kart.lmas.

• Aküyü şarj yerine oturtun.

• Aküyü şarj yerinden almak için iki

serbest brakma düğmesine (7) ayn anda

basp aküyü çkartn.

Matkap uçlarnn taklmas ve sökülmesi

(şekil A)

• Kovan (5) saat yönünün aksine

çevirerek mandreli (4) açn ve matkap

ucunu içine yerleştirin.

• Matkap ucunu, girebildiği kadar mandrel

ucunun içine sokun ve skştrmadan

önce hafifçe kaldrn.

• Kovan saat yönünde çevirerek mandreli

iyice skştrn.

• Matkap ucunu sökmek için işlemi ters

srada yürütün.

Sağ/sol dönüş kontrol düğmesi (şekil A)

• İleri/geri dönüş yönünü seçmek için,

şekilde gösterilen ileri/geri seçme

düğmesini (2) kullann (alet üzerindeki

oklara dikkat ediniz).

Dönüş yönünü değiştirmeden

önce daima motorun tamamen

durmasn bekleyin.

İki vitesli dişli (şekil B)

Aletiniz, tork oran ayar için iki hzl

vitesle (3) donatlmştr.

1 Düşük hz/yüksek tork

(büyük çapl delik açlmas, büyük

vidalarn sklmas)

2 Yüksek hz/düşük tork

(küçük çapl delik açlmasi, küçük

vidalarn sklmas)

Hz değerleri için teknik verilere baknz.

İki vitesli selektörü daima

tamamen öne ya da arkaya itin.

• Tam hzda veya delme işlemi srasnda

vites değiştirmeyin.

Mandrelin sökülmesi ve taklmas

(şekil C & D)

• Mandren çenelerini mümkün olduğu

kadar çok açnz.

• Şekil C’de gösterildiği gibi bir tornavida

ile mandreldeki tespit vidasn (10) saat

yönünde çevirerek sökün.

• Mandrele bir Allen anahtar takarak, şekil

D’de gösterildiği gibi bir çekiçle üzerine

vurun. Mandrel bu şekilde elle

sökülebilecek kadar

gevşetilebilmektedir.

• Mandreli tekrar yerine takmak için işlemi

ters srada yürütün.

Kullan.m talimatlar.

• Daima güvenlik talimatlarna ve

uygulanan kurallara uyun.

• Boru ve kablolarn nerede olduğunu

tespit edip dikkat ediniz.

• Cihaza hafif bir basnç

uygulaynz. Fazla bastrmak,

delme hzn arttrmaz, ancak

cihazn performansn ve önrümü

azaltr.

• İşlenen malzemenin delinmesiyle

görülen boğulmay önlemek için,

işlemin sonuna doğru delme

noktas basncn kademeli olarak

azaltn.

• Matkap ucunu açlan delikten

çkartrken motoru çalştrmaya

devam edin. Böylece matkap

ucunun skşmas önlenir.

Kullanmadan önce:

• Akünüzün (tam) şarjl olmasna dikkat

edin.

• Uygun bir matkap ucu kullann.

• Deliğin açlacağ noktay işaretleyin.

• İleri ya da geri dönüş yönünü seçin.

TÜRKÇE

tr - 6 79

Çalştrma ve kapatma (şekil A)

• Aleti çalştrmak için değişken hz

anahtarn (1) basn. Değişken hz

anahtarn uygulanan basnç, aletin

hzn belirlemektedir.

• Cihaz durdurmak için düğmeyi braknz.

• Aleti kapalyken kitlemek için ileri/geri

seçme düğmesini (2) ortaya çekin.

Matkabnz, hz ayar anahtar tam

olarak salnmasyla birlikte aleti

durduran bir fren tertibat ile

donatlmştr.

Metal delme

• Metal delerken bir kesme yağlama

maddesi kullann. Dökme demir ve pirinç

ise kuru delinmelidir.

Ahşap delme

• Ahşap delerken, metal için kullanlan

burmal matkap uçlarn aynlar

kullanlabilmektedir. Bu uçlar, sk sk

dşar çekilerek yivlerdeki kymklarn

temizlenmemesi halinde fazla snabilir.

• Büyük delikler için yivli çelik matkap

uçlar kullann.

• Parçalanabilecek parçalar desteklemek

için bir ahşap blok kullann.

Uygun aksesuarlar konusunda daha fazla

bilgi için bayinize başvurun.

Bak.m

D

E

WALT elektrikli aletiniz, minimum

bakmla uzun süre çalşacak şekilde imal

edilmiştir. Her zaman sorunsuz çalşmas,

alete gerekli bakmn yaplmasna ve

düzenli temizliğe bağldr.

Yağlama

Elektrikli aletiniz, ek yağlama gerektirmez.

Temizlik

• Temizlemeden önce, şarj adaptörünü AC

prizinden çkartn.

• Elektrikli aletinizi temizlemeden önce

aküyü sökün.

• Havalandrma kanallarnn temiz ve açk

olmasna dikkat edin ve aletin gövdesini

düzenli olarak yumuşak bir bezle

temizleyin.

Çevre

Şarj edilebilir akü grubu

Bu uzun ömürlü akü daha önceden kolayca

yaplan işlerde yeterli güç üretemediğinde

yeniden şarj edilmelidir. Teknik ömrünün

sonunda çevremize gereken özeni

göstererek atn:

• Aküyü tamamen boşaltn, sonra aletten

çkarn.

• NiCd hücreler geri kazanlabilir. Onlar

bayinize veya yerel bir geri kazanma

istasyonuna götürün. Toplanan aküler

geri kazanlacak veya uygun şekilde

imha edilecektir.

İstenmeyen aletler ve çevre

Atacağnz eski aletinizi, çevreyi

etkilemeyecek biçimde ortadan kaldran

D

E

WALT onarm merkezlerine götürün.

GARANTİ

• 30 GÜNLÜK RİSKSİZ MÜŞTERİ

MEMNUNİYETİ GARANTİSİ •

D

E

WALT ağr hizmet tipi endüstriyel

aletinizin performans sizi tam olarak

tatmin etmiyorsa, 30 gün içinde takas

için yetkili bayinize geri götürebilirsiniz.

Satn alma belgesinin ibraz şarttr.

• ÜCRETSİZ BİR YILLIK SERVİS KONTRATİ •

Bir yllk tam garantiye ek olarak, tüm

D

E

WALT aletleri bir yl süreyle ücretsiz

servis desteğine de sahiptir. Satn alma

tarihinden itibaren bir yl içinde yaplan

hiçbir onarm ve koruyucu bakm

işleminden işçilik ücreti almamaktayz.

Satn alma tarihinin belgelenmesi şarttr.

• BİR YILLIK TAM GARANTİ •

D

E

WALT ağr hizmet tipi endüstriyel

aletleri, satş tarihinden itibaren bir yl

süreyle garantilidir. Hatal malzemeden

veya işçilikten kaynaklanan tüm arzalar

ücretsiz onarlr. Lütfen aleti herhangi

bir yetkili D

E

WALT veya Black & Decker

servis merkezine gönderin, ya da bizzat

başvurun. Bu garanti aşağdakileri

kapsamaz:

• Aksesuarlar

• Başkalar tarafndan yaplan veya

girişimde bulunulan onarmlardan

kaynaklanan hasar

• Yanlş kullanm, ihmal, eskime ve

aşnmadan, alet üzerinde değişiklik ve

amaç dş kullanmdan kaynaklanan

hasar.

Size en yakn yetkili D

E

WALT tamir

acentesi için lütfen bu klavuzun

arkasnda bulunan uygun telefon

numarasn kullann.

TÜRKÇE

80 tr - 7

Sayfa yükleniyor...

Belgique et Luxembourg DEWALT Tel: 02 719 07 12

België en Luxemburg Weihoek 1, Nossegem Fax: 02 721 40 45

1930 Zaventem-Zuid Service fax: 02 719 08 10

Danmark D

EWALT Tlf: 70 20 15 10

Hejrevang 26 B Fax: 48 14 13 99

3450 Allerød

Deutschland D

EWALT Tel: 06 12 62 16

Richard-Klinger-Straße Fax: 061 26 21 24 40

65510 Idstein

EÏÏ¿˜ D

EWALT TËÏ: 019 24 28 70

§ÂˆÊ ™˘ÁÁÚÔ‡ 154 Fax: 019 24 28 69

176 71 K·ÏÏÈı¤·, ∞ı‹Ó· Service: 019 24 28 76-7

España D

EWALT Tel: 977 29 71 00

Ctra de Acceso Fax: 977 29 71 38

a Roda de Barà, km 0,7, 43883 Roda de Barà, Tarragona Fax: 977 29 71 19

France D

EWALT Tel: 472 20 39 20

Le Paisy Tlx: 30 62 24F

BP 21, 69571 Dardilly Cedex Fax: 472 20 39 00

Helvetia D

EWALT/Rofo AG Tel: 037 43 40 60

Schweiz Warpel Fax: 037 43 40 61

3186 Düdingen

Ireland D

EWALT Tel: 012 78 18 00

Calpe House Rock Hill Fax: 012 78 18 11

Black Rock, Co. Dublin

Italia D

EWALT Tel: 03 92 38 72 04

Viale Elvezia 2 Fax: 03 92 38 75 93

20052 Monza (Mi)

Nederland D

EWALT Tel: 07 65 08

22

01

Florijnstraat 10 Fax: 07 65 03

81

84

4879 AH Etten-Leur

Norge D

EWALT Tel: 22 99 90 00

Strømsveien 344 Fax: 22 99 90 01

1081 Oslo

Österreich D

EWALT Tel: 022 26 61 16

Werkzeugevertriebs GmbH Tlx: 13228 Black A

Erlaaerstraße 165, Postfach 320,1231 Wien Fax: 022 26 61 16 14

Portugal D

EWALT Tel: 468 7513/7613

Rua Egas Moniz 173 Tlx: 16607 Bladec P

Apartado 19, S. João do Estoril, 2768 Estoril, Codex Fax: 466 38 41

Suomi D

EWALT Puh: 98 25

45

40

Rälssitie 7 C Fax: 98 25 45 444

01510 Vantaa

Frälsevägen 7 C Tel: 98 25

45

40

01510 Vanda Fax: 98 25 45 444

Sverige D

EWALT Tel: 031 68 61 00

Box 603 Fax: 031 68 60 08

421 26 Västra Frölunda, Besöksadr. Ekonomivägen 11

Türkiye

DEWALT

Tel: 021 26 39 06 26

Merkez Mahallesi, Köyaltı Mevkii, Şahnur Sokak Faks: 021 26 39 06 35

(OTTO Binası) 34530 Yenibosna/İstanbul (PBX)

United Kingdom DEWALT Tel: 017 53 57 42 77

210 Bath Road Fax: 017 53 52 13 12

Slough, Berks SL1 3YD

11-98

DeWalt Akku-Winkelbohrmaschine DW 965 K Kullanım kılavuzu

DeWalt Akku-Winkelbohrmaschine DW 965 K Kullanım kılavuzu

diğer dillerde

İlgili makaleler